Ákvörðun Lyfjastofnunar Evrópu vegna mengunar í sartan-lyfjum

Í júní á síðasta ári kom
í ljós að mengun væri að finna í blóðþrýstingslyfjum sem innihéldu virka efnið
valsartan frá framleiðandanum Zhejiang Huahai í Kína. Hluti framleiðslu þessa
efnis reyndist innihalda N-Nitrosodimethylamine (NDMA) sem hugsanlega getur
valdið krabbameini. Þetta leiddi skömmu
síðar til innköllunar
ýmissa valsartan lyfja á heimsvísu þar með talið hér á landi.

Frekari rannsóknir leiddu
í ljós sams konar mengun í sumum öðrum sartan-lyfjum. Einnig í sams konar
lyfjum frá fleiri framleiðendum og sömuleiðis annað mengandi efni í einhverjum
tilvikum; N-Nitrosodiethylamine eða
NDEA. Slík efni geta undir ákveðnum kringumstæðum komið fram við framleiðslu á
sartönum sem hafa í byggingu sinni svokallaðan tetrazole-hring.

Víðtækar rannsóknir á
þessum lyfjum eru enn til skoðunar nú í ársbyrjun 2019.

Framleiðendum sartan-lyfja gert að endurskoða framleiðsluferla
Lyfjastofnun Evrópu hefur nú sent þeim fyrirtækjum sem framleiða sartan-lyf fyrirmæli
um að endurskoða framleiðsluferla þannig að draga megi úr líkum á að mengandi
efni af þessum toga geti myndast. Lyfjafyrirtækin verði að grípa til viðeigandi
aðgerða í þessu skyni og láta fara fram nákvæmar mælingar á framleiðslu sinni.

Tveggja ára aðlögunartími
Framleiðendur sartan-lyfja munu fá tveggja ára aðlögunartíma til að breyta
framleiðsluferlum. Markmiðið er að ekki finnist mælanleg mengun, en til
bráðabirgða hafa verið skilgeind mælanleg mörk NDMA og NDEA í sartan-lyfjum sem gilda á aðlögunartímanum og
eru samkvæmt alþjóðlegum viðmiðunum. Þau miðast við að í daglegri notkun fari
NDMA ekki yfir 96,0 nanógrömm og NDEA ekki yfir 26,5 nanógrömm (ng). Í töflunni má
sjá skilgreind mörk mengunarefna sem hlutfall af hámarksdagskammti viðkomandi
lyfja (ppm; e. part per million).

Lyf sem innihalda þessi
efni yfir tilgreindum mörkum, eða lyf sem innihalda báðar þessar tegundir
nítrósamína af hvaða styrk sem er, verða ekki leyfð á EES-svæðinu. Að
aðlögunartímanum loknum verða mörk innihalds bæði NDEA og NDMA enn lægri, eða
0,03 ppm.

Rannsóknum haldið áfram
EMA og lyfjayfirvöld hvers lands munu halda áfram að rannsaka hvort nítrósamín-mengun
finnist í lyfjum. Einnig hvort mengun frá öðrum efnum fyrirfinnist, efnum eins
og N-nitrosoethylisopropylamine (EIPNA), N-nitrosodiisopropylamine (DIPNA) og
N-nitroso-N-methylamino butyric acid (NMBA).

Yfirvöld munu sömuleiðis
draga lærdóm af þessu ferli til að betrumbæta þær aðferðir sem nota skal í
sambærilegum tilvikum.

Tilmæli EMA vegna NDMA og
NDEA hafa verið send Framkvæmdastjórn ESB til löggildingar. Frekari upplýsingar
munu birtast fljótlega á vef EMA.

Upplýsingar fyrir sjúklinga

• Afar lítil
  hætta er á að nítrósamín-mengun í þeim styrk sem þegar hefur fundist í
  sartan-lyfjum, geti valdið krabbameini
• Allt frá því
  mengunin uppgötvaðist fyrst hafa lyfjayfirvöld á EES-svæðinu unnið markvisst að
  því að vernda heilsu almennings. Þ.á.m. með því að innkalla sum lyf eða taka
  þau af markaði að loknum prófunum.
• EMA vinnur nú
  að því að koma í veg fyrir mengun af þessum toga við framleiðslu sartan-lyfja
• Öflugur
  rannsóknarhópur vinnur að því að tryggja að efni í sartan-lyfjum á markaði séu
  undir öryggismörkum hvað áhættu varðar
• ·Ekki hætta að
  taka sartan-lyf án samráðs við lækni
• Vakni
  spurningar um lyf sem þú tekur eða tókst áður, ræddu við lækni eða
  lyfjafræðing. Þú getur einnig haft samband við Lyfjastofnun, [email protected]

Upplýsingar til heilbrigðisstarfsmanna

• Nítrósamín
  eru krabbameinsvaldandi í dýrum og geta hugsanlega valdið krabbameini í mönnum
• Óhreinindi af
  því tagi geta myndast undir vissum kringumstæðum við framleiðslu sartana sem
  hafa í byggingu sinni tetrazole-hring.
• NDMA myndast þegar
  dímetýlamín (DMA) tengist nítrítum, oftast í súru umhverfi. Svipað á sér stað
  við myndun NDEA en þá tengist díetýlamín (DEA) nítrítum.
• Öflugur
  rannsóknarhópur vinnur að því að tryggja að óhreinindaefni í sartan-lyfjum á
  markaði séu undir öryggismörkum hvað áhættu varðar
• Verði þörf á
  frekari innköllun eða öðrum aðgerðum mun Lyfjastofnun upplýsa um hvernig
  bregðast skuli við
• Framleiðendur
  verða hér eftir að endurskoða framleiðsluferli til að koma í veg fyrir myndun
  nítrósamína

Meira um lyfin
Endurmatið sem hér um ræðir varðar lyf sem innihalda virku efnin candesartan,
irbesartan, losartan, olmesartan og valsartan. Þau tilheyra hópi efna sem
sameiginlega eru kölluð sartön.

Þessi sartön hafa í
byggingu sinni tetrazole-hring og við ákveðnar aðstæður í framleiðsluferli
þeirra geta myndast nítrósamín-óhreinindi, en þar spilar inn í val á leysum,
hvarfefnum og öðrum hráefnum við framleiðsluna. Önnur virk efni í þessum
flokki, svo sem azilsartan, eprosartan og telmisartan, hafa ekki tetrazole-hring
og eru því ekki til skoðunar í þessari rannsókn.

Lyf sem innhalda þessi
virku efni eru notuð til að meðhöndla háþrýsting og einnig suma hjarta- og
nýrnasjúkdóma. Virkni þeirra byggist á að koma í veg fyrir að hormónið
angíótensín II, sem veldur samdrætti í æðum og hækkar blóðþrýsting, nái að
verka.

Um endurmatið
Endurmat á valsartanlyfjum hófst fyrir tilstilli Framkvæmdastjórnar ESB þann 5.
júlí 2018 samkvæmt tilskipun
2001/83/EC, grein
31. Frá 20. september 2018 náði endurmatið einnig yfir candesartan,
irbesartan, losartan og olmesartan.

Sérfræðinganefnd
Lyfjastofnunar Evrópu um lyf fyrir menn (CHMP) annaðist matið og tók undir álit
EMA. Sem fyrr segir hefur málinu nú verið vísað til Framkvæmdastjórnar ESB.

Frétt
EMA um niðurstöðu vegna mengunar í sartan-lyfjum