Undanfarna daga hefur átt sér stað umræða um melatónín í
fjölmiðlum. Vaknað hafa spurningar um hvers vegna lyfið er lyfseðilsskylt hér á
landi þegar hægt er að kaupa það sem fæðubótarefni í Bandaríkjunum svo dæmi sé
nefnt.
Efnið melatónín
Melatónín er náttúrulegt hormón sem líkaminn myndar sjálfur
og stýrist framleiðslan af birtustigi. Þannig er lítið af melatóníni í
líkamanum að degi til en þegar myrkur færist yfir fer melatónínframleiðslan af
stað og kallar fram syfju. Ýmislegt getur valdið því að þessi hormónabúskapur líkamans
fari úr skorðum og þá er stundum gripið til þess ráðs að bæta honum það með
lyfjum sem eru eftirlíking hormónsins.
Flokkað sem lyf í
Evrópu
Melatónín er flokkað sem lyf hér á landi eins og í öðrum
Evrópulöndum. Notkun
lyfsins hér á landi hefur margfaldast á fáeinum árum en ábending þess lyfs sem
hér er á markaði og inniheldur melatónín (Circadin) miðar við að lyfið sé ætlað
55 ára og eldri. Einnig hefur innflutningur á efninu aukist mjög frá þeim
löndum þar sem melatónín er skilgreint sem fæðubótarefni, sem og sala í gegnum
netið og á samfélagsmiðlum. Slíkt er ólöglegt þar sem fæðubótarefni sem
innihalda lyf skilgreinast sem ólögleg fæðubótarefni. Lyfjastofnun bendir á að
eftirlit með innflutningi fæðubótarefna heyrir undir valdsvið Matvælastofnunar.
Rík ástæða fyrir
faglegu eftirliti
Rík ástæða er fyrir þeirri ákvörðun að ávísun og sala
melatóníns skuli sæta faglegu eftirliti en gangi ekki kaupum og sölum eins og
hver annar varningur. Miklar gæðakröfur eru gerðar til framleiðenda lyfja og
vottaðir lyfjaframleiðendur eru undir stöðugu eftirliti lyfjastofnunar viðkomandi
lands. Áhætta fylgir því að kaupa lyf af þeim sem ekki uppfylla slíkar kröfur. Lyfið
gæti verið falsað, rétt innihaldsefni hugsanlega ekki til staðar, magn
innihaldsefnis ekki í samræmi við upplýsingar á umbúðum, eða lyfið innihaldið efni
sem ekki er getið á umbúðum. Inntaka þess gæti því valdið skaða. Áður hefur á vef Lyfjastofnunar verið fjallað ítarlega um áhættuna af því að kaupa lyf af seljendum sem ekki eru vottaðir og skýrt hvers vegna slíkt er ólöglegt.